© lelechka
We wtorek negocjatorzy z Rady i Parlamentu Europejskiego osiągnęli tymczasowe porozumienie polityczne w sprawie nowych środków zapewniających, że jakość powietrza w UE nie będzie szkodliwa dla zdrowia ludzkiego, naturalnych ekosystemów i różnorodności biologicznej, mając na celu wyeliminowanie zanieczyszczenia powietrza do 2050 r.
Bardziej rygorystyczne normy i cele dotyczące jakości powietrza
W nowych przepisach określono bardziej rygorystyczne limity i wartości docelowe na rok 2030 w porównaniu z obecnymi przepisami dla kilku substancji zanieczyszczających, w tym cząstek stałych (PM2,5, PM10), NO2 (dwutlenek azotu) i SO2 (dwutlenek siarki). Dla dwóch substancji zanieczyszczających o największym udokumentowanym wpływie na zdrowie człowieka, czyli PM2,5 i NO2, roczne wartości dopuszczalne mają zostać zmniejszone o ponad połowę – odpowiednio z 25 µg/m3 do 10 µg/m3 oraz z 40 µg/m3 do 20 µg/m3. W miastach pojawi się także więcej punktów pomiaru jakości powietrza. Jej normy podlegają przeglądowi do dnia 31 grudnia 2030 r., a następnie mają mu podlegać co najmniej co pięć lat.
Państwa członkowskie będą mogły wnioskować o przesunięcie terminu osiągnięcia dopuszczalnych wartości jakości powietrza na rok 2030 nawet o dziesięć lat, jeśli zostaną spełnione określone warunki, w tym, gdy niezbędne redukcje można osiągnąć jedynie poprzez wymianę znacznej części istniejących domowych systemów grzewczych powodujących przekroczenia emisji zanieczyszczeń.
Lepsza ochrona obywateli i dostęp do wymiaru sprawiedliwości
Współprawodawcy zdecydowali, że fragmentaryczne wskaźniki jakości powietrza w całej UE będą porównywalne, jasne i publicznie dostępne. Mają one również dostarczać informacji na temat objawów szczytów zanieczyszczeń powietrza i zagrożeń dla zdrowia (w przypadku każdej substancji zanieczyszczającej, w tym informacje dostosowane do grup szczególnie wrażliwych, zgodnie z żądaniem Parlamentu).
Uzgodniono również, że obywatelom i organizacjom pozarządowym zajmującym się ochroną środowiska, należy zapewnić dostęp do wymiaru sprawiedliwości w celu zakwestionowania wdrożenia niniejszej dyrektywy w państwach członkowskich oraz że obywatele powinni mieć prawo do odszkodowania w przypadku uszczerbku na zdrowiu w wyniku naruszenia nowych przepisów krajowych.
Plany i plany działania dotyczące jakości powietrza
Oprócz planów związanych z jakością powietrza, wymaganych w przypadku krajów UE przekraczających limity, wszystkie państwa członkowskie będą musiały do 31 grudnia 2028 r. stworzyć plany działania dotyczące jakości powietrza, które określają krótko- i długoterminowe środki mające na celu dotrzymanie nowych wartości dopuszczalnych na 2030 r., zaproponowanych przez Parlament.
Cytat
Po osiągnięciu porozumienia, sprawozdawca – Javi López (S&D, ES) – powiedział: - Dzisiejsze porozumienie stanowi ważny krok w naszych nieustających wysiłkach na rzecz zapewnienia czystszej i zdrowszej przyszłości dla wszystkich Europejczyków. Parlament odegrał kluczową rolę w przeglądzie przestarzałych unijnych norm jakości powietrza, z których niektóre miały od 15 do 20 lat, koncentrując się na lepszym monitorowaniu jakości powietrza w pobliżu głównych źródeł zanieczyszczeń, skuteczniejszej ochronie wrażliwych i bezbronnych grup ludności oraz zapewnieniu władzom lokalnym możliwości wsparcia, którego potrzebują, by skutecznie egzekwować nowe standardy.
Następne kroki
Porozumienie musi jeszcze zostać przyjęte przez Parlament i Radę, po czym nowe prawo zostanie opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE i wejdzie w życie 20 dni później. Kraje UE będą miały wówczas dwa lata na zastosowanie nowych przepisów.
Tło
Zanieczyszczenie powietrza w dalszym ciągu jest główną przyczyną przedwczesnych zgonów w UE – co roku powoduje ich około 300 000. W październiku 2022 r. Komisja zaproponowała przegląd unijnych przepisów dotyczących jakości powietrza, określając bardziej ambitne cele na 2030 r., aby osiągnąć cel zerowego poziomu zanieczyszczeń do 2050 r. zgodnie z planem działania na rzecz zerowego poziomu zanieczyszczeń.
Źródło: Parlament Europejski
Tekst został przetłumaczony maszynowo
